Τρύγος… Κρασιά “αστέρια”

Στάφυλος, γιος του Διονύσου και της Αριάδνης.
Κατά άλλους ήταν βοσκός του βασιλεία της Αιτωλίας Οινέα… Εξού και το “Οίνος”
Θρύπτω, θραύω, τρύω δηλαδή συνθλίβω, ξεζουμίζω κοινώς, τρυγώ, τρυγάω κι όλα αυτά συμπυκνώνονται στον Τρύγο
Ο Ομηρος σε μια εκπληκτική του περιγραφή στην Ιλιάδα αναφέρεται στον τρύγο. «…Μέγα αμπέλι με σταφύλια φορτωμένο -γράφει-. Χρυσό, πανέμορφο κι εκρέμονταν τσαμπιά από κάτω μαύρα…/Και κουβαλούσαν τον γλυκό καρπό στου ώμους πάνω/κοπέλες κι άγουροι χαρούμενοι μες σε πλεχτά κοφίνια/κι ανάμεσά τους την ψιλόφωνη κιθάρα κάποιο αγόρι/γλυκά βαρώντας όμορφα έψελνε του Λίνου το τραγούδι/με γάργαρη φωνή…» (Ιλιάδα, Σ 566 κ.έ, Μετάφραση Καζαντζάκη – Κακριδή).
Για το σταφύλι, υπάρχουν αναφορές από τα έπη του Ομήρου και δεν είναι τυχαίο ότι κατείχε δεσπόζουσα θέση στα συμπόσια των αρχαίων, οι Ρωμαίοι ήρθαν σε επαφή με το κρασί από τους Ελληνες αποίκους και τους γηγενείς Ετρούσκους ενώ με την κατάρρευση της Ρώμης και τις μεταναστεύσεις των λαών η αμπελουργία γνώρισε περίοδο ύφεσης. Σε κάποιες περιοχές η αμπελουργία εγκαταλείφθηκε για αιώνες.

Θα προσπεράσω τώρα όλα τα γνωστά περί μακραίωνης παράδοσης, θεού Διόνυσου, προστάτη Αγίου Τρύφωνα και τα σχετικά και θα προχωρήσω στα σημερινά.
Ό,τι ο τρύγος είναι ότι είναι τα play offs για τις ομάδες ποδοσφαίρου. Οι προσπάθειες όλου του χρόνου οδηγούν σε αυτήν την εποχή: την εποχή της συγκομιδής.

Ο τρύγος, η σημαντικότερη ίσως στιγμή στην ιστορία ενός κρασιού, έχει ήδη ξεκινήσει, μη πω ότι κοντεύει να τελειώσει, εδώ στην Καστοριά. Σύμφωνα με τους επαγγελματίες οινοπαραγωγούς, «Το κρασί γίνεται στο αμπέλι!» και η στιγμή του τρύγου είναι η σημαντικότερη απόφαση που πρέπει να πάρει ο παραγωγός και θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την έκβαση όλης της προσπάθειας της χρονιάς.
Θερος – τρυγος – πολεμος λεει ενα λαικος σοφος συσχετισμος και μου τον θυμισε σε ενα κειμενο της η Ευη Βουτσινά που σε απλα ελληνικα υποδηλωνει προγραμματισμο ετοιμοτητα και κινητοποιηση, που δεν επιδεχεται αναβολες και επιπολαιοτητες.
Ένας πόλεμος που ήδη έχει ξεκινήσει στην περιοχή και θα ολοκληρωθεί το αργότερο μέσα στον Οκτώβριο, για να βγάλει μέσα στον χειμώνα το “μαύρο”, κρασί βαθυκόκκινο αποτελούμενο από ξινόμαυρο, ή και μοσχάτο, μοσχόμαυρο.

Είτε πρόκειται για αμπελάκι, είτε για αμπελώνα η διαδικασία είναι ίδια. Οικογένεια και φίλοι, άνδρες, γυναίκες και παιδιά και σε περιπτώσεις και εργάτες, όλοι μαζί, ως μία καλοσυντονισμένη ομάδα ξεκινούν το μάζεμα από τις “άκρες” ή τις “ράχες” που ωριμάζουν γρηγορότερα, για να καταλήξουν στα μικρά τσαμπιά που ωριμάζουν τελευταία.
Από νωρίς το πρωί, μέχρι αργά το απόγευμα, με μικρές διακοπές και για μέρες πολλές μερικές φορές, ο κάμπος της λίμνης και οι τριγύρω πλαγιές, γεμίζουν συνεργεία, σηματοδοτώντας και την έναρξη μιάς άλλης συγκιμιδής, αυής των μήλων που θα ακολουθήσει.

Εδώ θα ήθελα να προσθέσω ότι η Καστοριά δεν είναι η Ιερουσαλήμ του κρασιού η Καστοριά, μια πόλη 20.000 μόλις κατοίκων, είναι όμως στην οινική καρδιά της δυτικής Μακεδονίας. Πλάι στην οινική ζώνη του Αμυναίου, της παλαιότερης ίσως και σημαντικότερης (τολμώ να πώ), ίσως άλλοτε αν όχι ακόμη, οινικής ζώνης της χώρας, με δυτική κατεύθυνση δυόμιση ωρών από τη Θεσσαλονίκη, σε ίση περίπου απόσταση από τα παράλια του Ιονίου, αλλά με νότια κατεύθυνση, από την Οχρίδα, διοικητική πρωτεύουσα του Νομού και, να, βρίσκεστε στην ταπεινή οινική ζώνη των λιμνών.

Αν είστε ένας επιμελής οινόφιλος, ένας άνθρωπος που τιμά τα πάθη του, που θέλετε να απολαύσετε ένα πρώτης κλάσεως κρασί αντίστοιχο μία κορυφαίας Βουργουνδίας, τόσο κορυφαίας που όμως θα συναντήσετε ελάχιστες φορές στη ζωή σας, ή ένα κόκκινο Καμπερνέ Σοβινιόν, αυστηρό, ταννικό, γερά δομημένο που να προκαλεί και να ερεθίζει τον ουρανίσκο σας, ακόμη και κρασιά οργιώδη και ερεθιστικά, με καταιγιστικά μπουκέτα κόκκινων φρούτων φράουλας, που θα χρειαστεί πιθανόν να ανοίξετε 20 ή και 30 μποτίλιες ώσπου να βρείτε τη μία και καλή…. τότε να είστε σίγουροι πως ΔΕΝ ΕΙΣΤΕ ΣΤΟ ΣΩΣΤΟ ΜΕΡΟΣ.
Αν έχετε την ατυχία να προτιμάτε τα ερυθρά Μπορντώ και τις Βουργουνδίες, παρακαλώ αποχωρείστε.
Εδώ δεν θα βρείτε στρυφνές οινικές κατάταξεις, περιορισμένές στρεμματικές απόδοσεις, μεγάλη ζήτηση και υψηλότατες τιμές. Αλλά θα βρείτε μικρότερες ιδιοκτησίες, εξαιρετικές τοπικές ποικιλίες, οικιακές παραγωγές και αξιοπρεπέστατες οργανικές εμφιαλώσεις, σε εξαιρετικές value for money τιμές. Θα βρείτε θαυμάσιο σπιτικό κρασί που παράγεται με μακραίωνες παραδόσεις, από αμπέλια που οι αμπελουργοί τους ούτε ξέρουν τι, γιατί και πώς, αλλά συνεχίζουν αυτό που έμαθαν από τους προηγούμενους και το μεταφέρουν στους επόμενους. Μικρές οικιακές παραγωγές που μοιράζονται με γνωστούς και φίλους σε τραπέζια γεμάτα, με μία αμπελοοινική κουλτούρα που καταγράφεται τουλάχιστο από την Ελληνιστική περίοδο, με αποκορύφωση από τα μέσα του 15ου αίωνα και μετά και παράγονται σε όλη την περιοχή με επικέντρωση όμως στις βόρειες περιοχές της λίμνης και σε υψόμετρα των 500 και 600 μέτρων. Δεν είναι σπάνιο δε, να δείτε αμπέλια και στα 1000 μέτρα υψόμετρο. Αμπέλια αρχέγονα, ταπεινά, αλλά μοναδικά, αντίστοιχα των κρασιών που παράγουν.